De Ajaxstraat in Rotterdam is niet de favoriete straat van Feyenoord supporters. Dan druk ik mij nog zeer voorzichtig uit.

Tolerantie, hoe zit dat eigenlijk in onze stad? Toen ik in 1960 in de Heerenstraat ging wonen hoorde ik uit het pand op nummer 8 nogal verschillende geluiden komen. Op zondag hoorde je psalmen  en op 1 mei de Internationale. Later hoorde ik dat op Heerenstraat 8 het rode bolwerk ‘Het Volkshuis’ was gevestigd en dat er in het weekend kerk werd gehouden door de Apostolische gemeente. Beide partijen konden dus letterlijk door één deur, al was het niet op dezelfde dag. Op het eerste oog – of in dit geval op het eerste gehoor – leek me dat heel tolerant. Het verbaasde me ook dat het gebouw van de RK werkliedenverbond Sint Jozef in 1903 in de Gerdesstraat is gebouwd. Daniël Gerdes was dominee in de Hervormde kerk van Wageningen van 1724 tot 1726. Hij was niet de eerste de beste protestant want hij werd in 1726 hoogleraar aan de universiteit van Duisburg.

De Beeldenstorm en de hagenpreken zijn lang blijven hangen in ons nationale geheugen, maar dat  was voor de rooms-katholieken in 1903 blijkbaar geen reden om hun verenigingsgebouw niet in een straat te bouwen met de naam van een protestantse Schriftgeleerde. 

Integendeel, door het gebouw midden in de Gerdesstraat neer te zetten creëerden ze zelfs twee Gerdesstraten: één linksom en één rechtsom: de Eerste- en Tweede Gerdesstraat.

Sinds de afbraak in 1963 hebben we weer één Gerdesstraat.

De Suikerpot, in de volksmond de bijnaam van het Sint Jozefgebouw, werd, net als het Volkshuis, ook door verschillende gezindten gebruikt. De WDT heeft er ooit toneelvoorstellingen gegeven.

Een regisseur van de WDT vertelde mij ooit dat het een leuke zaal was voor de spelers maar voor regisseurs een onding. Als je tijdens de voorstelling nog wat aanwijzingen wilde geven moest je de zaal uit en helemaal buiten om het gebouw heen lopen om achter het toneel te komen. Vooral ’s winters geen pretje.

De Suikerpot was ook populair bij de Wageningse jeugd omdat er op de bovenverdieping een goed biljart stond en als de strenge beheerder, meneer Toonen die altijd een gele stofjas droeg, goede zin had en je geen beginner was, mocht je daarop spelen.

Tenminste als je naar zijn normen je netjes gedroeg en niet ging pikeren of masseren. Voor minder getalenteerde biljarters stond beneden een oefenbiljart. Ook stond er in de zaal t.b.v. de jeugd een hele rij jukeboxen. Alle gezindten in een katholiek gebouw: op het eerste oog leek me dat ook heel tolerant. Op het eerste oog, want uit nader onderzoek bleek dat onder de oppervlakte er nogal wat conflicten broeiden. Zoals in 1949 tussen de PvdA en de ANSTB, de Algemene Nederlandse Sigarenmakers en Tabaksbewerkers Bond.

Het conflict ging om het volkshuis. De ANSTB vond dat het Volkshuis voor de arbeiders moest zijn en daar vonden ze de PvdA niet bij horen. Het was zij eruit of wij eruit. Vonden de sigarenmakers dat er toen al veel niet-arbeiders lid waren van de PvdA , zoals Prof. Tendeloo? Als je het gebouw dat Wageningen heet goed wilt doorgronden moet je weten wat het fundament is, uit welke stenen het is opgebouwd en wat het cement is dat de boel bij elkaar houdt. 

Sommige raadsleden hebben daar in het verleden te weinig  weet van gehad.  Wisten bijvoorbeeld niet hoe gevoelig de teloorgang van FC Wageningen binnen onze gemeenschap lag toen ze tegen financiële  steun stemden.

Gelukkig hebben wij nooit een  stadsbestuur gehad met het briljante idee van een Vitessestraat.

26-11-2012