Deze weken kun je niet om het WK voetbal heen: vreemd uitgedoste mannen en vrouwen, versierde huizen en compleet oranje opgetuigde straten.
Als Nederland speelt hoor je op mooie zomeravonden door openstaande ramen bijna overal het televisieverslag op straat. Deze weken is voetbal hot.

Mij bekruipt dan altijd een zware vorm van nostalgie. Zomeravonden na het eten op straat partijtjes of stoepbanden, je eerste officiële wedstrijd in een gloednieuw tenue op nieuwe voetbalschoenen met na afloop blaren omdat je nog niet wist dat je voor het gebruik er eerst een nacht natte kranten in moest proppen. Later de voetbalhumor in de kleedkamer en na afloop gezamenlijk lappen in de kantine.

Voetballen op straat waren je eerste lessen in maatschappijleer. Daar heerste het recht van der sterkste. Als men vond dat je niet veel talent had wachtte je het beschamend lot dat je als één van de laatsten gekozen werd bij het poten. Maar gelukkig was er een uitweg. Als bezitter van een echte bal mocht je als eerste kiezen. Anders ging het partijtje met jouw bal mooi niet door. Bezit is macht ook voor de talentloze.

De miljonairs op het WK hebben aan ballen op de bankrekening geen gebrek. Toch worden ze niet altijd gekozen in het basisteam. Ook een keiharde sociale les: de trainer heeft de macht ook al verdien je tien miljoen ballen per jaar. Maar ook hier er is een uitweg. Met een ietsje minder talent kun je een plek in de basis ‘verdienen’ door te schaven, te schoffelen, te kleunen en te sleuren. Door de ballen uit je broek te lopen. Inzet, een vechtersmentaliteit: een speler zijn met ballen.

Als je niet van voetbal houdt, meer geïnteresseerd bent in iets dat van groter belang is dan ‘de belangrijkste bijzaak van het leven’, kun je in het voetbal een blauwdruk zien van het maatschappelijke spel: zonder bal – ballen of de ballen – kun je niet scoren. Meer dan dat heb je niet nodig voor een basisplaats in het maatschappelijk bestel. Rollen de bonusballen via je teamgenoten van het ‘old boys network’ vanzelf wel binnen.

Tot de volgende week. De ballen!

2014-06-28