In het begin van de twintigste eeuw was Domburg een belangrijke badplaats waar zich ‘s zomers veel belangrijke kunstschilders vestigden. Piet Mondriaan, Jan Toorop en zijn dochter Charley Toorop kon men er zo’n honderd jaar geleden regelmatig zien creëren en recreëren.
Domburg is nog altijd trots op dat verleden en doet er alles aan om de vroegere glorie te doen herleven.
Daarom besloot ik, omdat ik toch in Zeeland was voor een aantal theaterproducties, er eens te gaan kijken. Vol bewondering zag ik bij de kerk een bordje met foto’s van twee schilderijen die Piet Mondriaan in zijn eigen ‘stijl’ van dat gebouw had gemaakt.
Een eindje verderop zag ik een groot beeld dat, volgens weer een bordje, in de bloeitijd van Domburg als kunstenaarsdorp gemaakt is (1911) door de bekende Amsterdamse beeldhouwer August Falise.

Bij mij, Wageninger, viel de bek open. Welke knullige ambtenaar denkt met deze onzin Domburg weer te verheffen tot het kunstenaarsdorp van weleer.

Je hoeft maar op je computer de naam August Falise in te toetsen en je kunt lezen dat hij in Wageningen geboren is op 26 januari 1875 (in de Heerenstraat, tegenover het oude hoofdgebouw van de toenmalige L.U. waar nu het Salverdaplein ligt) en aldaar is overleden op 7 januari 1936 (in zijn huis aan het Delpad, een straatje dat later naar hem is genoemd).

‘Gelukkig’, dacht ik, ‘komen dit soort dommigheden niet voor bij onze gemeentelijke- en universitaire ambtenaren’. Maar thuis bleek de waarheid erger dan het gepruts in Domburg.
In Wageningen zijn tientallen kunstwerken gewoon verdwenen of op een onbekende plaats gedumpt. Van zo’n 30 beelden en plastieken is niet eens bekend wie de maker was, wat hun herkomst is of waar ze gebleven zijn. Knulligheid in het kwadraat.
Is het nou zo moeilijk om op een A-viertje te noteren door wie, wanneer en waarvoor een openbaar kunstwerk gemaakt is?

Knullig is ook dat in het grote geschiedenis boek van Wageningen August Falise alleen even terzijde wordt genoemd toen, bij haar 25-jarige jubileum, de L.U. zijn beeld ‘De Zaaier’ kreeg aangeboden. Wordt hier heimelijk de kunst de mond gesnoerd?
Op 20 november 2010 schreeuwde kunstminnend Nederland een minuut om cultuur.

Dat dacht destijds de Wageningse stadsdichter en muzikant Laurens van de Zee ook. Hij ging naarstig op zoek naar de herkomst van alle kunstwerken die in Wageningen in de openbare ruimte staan of gestaan hebben.

Omdat rond een dertigtal beelden nog veel vraagtekens hangen gaat hij samen met Wim de Vos en Leo Eppink proberen om in de media met behulp van het Wageningse publiek de vele vraagtekens op te lossen.
Om onze kunstwerken weer aan het praten te krijgen. Want de kunst de mond snoeren zie je alleen in totalitaire staten.

2014-09-11