Windmolens
Er was één kachel in huis, daar moesten we het de waterkoude herfst en de strenge winter mee doen. ’s Morgens werd ie aangestoken met een paar aanmaakhoutjes. Daarna gingen er zuinig eierkolen of cokes op. Als er wat meer geld in huis was hadden we heel af en toe antraciet. Beste en duurste waren de nootjes 4.
De hele dag stonden er ketels met water op de kachel te zingen. Bestemd voor koffie, thee, de was en als het erg koud was voor de kruiken die we bij krakende vorst mee naar bed kregen. Gekookt werd er ook op de kachel en dingen die lang moesten pruttelen, en dat waren er vroeger heel veel, stonden op een petroleumstelletje.
Ongeveer een uur voordat we naar bed gingen werden er geen kolen meer op de kachel gegooid zo ging ie langzaam uit. ’s Nachts was het ’s winters dus ijskoud, stonden de bloemen op de ruiten.
Als het donker werd ging het gaslicht aan. Als we geen gasmuntjes meer hadden lazen we of zaten we rond de tafelspelletjes te doen bij kaarsen of stormlantaarns. Dat waren windvaste olielampen die we ’s avonds of ‘s nachts mee naar buiten namen als we naar de schuur moesten of naar de poepdoos.
Van onze ouders hoorden we dat we het luxueus hadden. In de oorlog waren er vaak helemaal geen kolen om te stoken en als er, en dat was meestal zo, geen olie of kaarsen waren en de smid geen carbid meer had voor de carbidlamp moest je een fietswiel met dynamo rond gaan trappen.
Als de Russen straks geen gas meer leveren, elektriciteit op de bon is en we geen windmolens in de uiterwaarden hebben, wat dan?
Ik zou het wel weten. Bij mij in de schuur staat nog een ouderwetse kookkachel, in de keuken staat voor de sier een petroleumstel en in de schuur hangen nog twee stormlantaarns.
In de slaapkamerkast liggen nog twee kruiken. En als die lek geroest blijken te zijn? Hoe blijf je ’s winters dan warm in bed? Ach, die tip las ik over koning David in het oudste boek van de wereld, dan is er vast wel voor opa een pronte meid met een pronte kont te vinden. Nee, ik maak me geen zorgen omdat er in de uiterwaarden geen windmolens komen.
2014-10-31